20 december 2021

Prettige feestdagen!

Tekst: René Ros.

Prettige feestdagen! (René Ros)

Mede namens de andere betrokkenen van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam wens ik alle lezers fijne feestdagen, een goede jaarwisseling en alvast een voorspoedig 2022!

Heel veel dank aan de vrijwilligers, sponsors en donateurs die het werk ook dit jaar hebben ondersteund.

Team
Sponsors

22 september 2021

Soldatennamen in Fort bij Abcoude gegrift

Tekst: René Ros.

Naam J.H. van Vloten in de muur van Fort bij Abcoude. (Otto Bodemeijer)

Op uitnodiging van Natuurmonumenten hebben we in het Fort bij Abcoude gevonden teksten bekeken. We vonden nog een aantal teksten met persoonsnamen, jaartallen en een plaats. Middels archiefonderzoek hebben we van zes van de zeven namen kunnen achterhalen wie het betrof. Maar ook dat de teksten in 1898 in het baksteen zijn gekrast en waarom de dienstplichtigen daar toen waren.

Zie het nieuwsbriefartikel over het onderzoek en de onderbouwde conclusies. Tevens is er een overzicht van de gevonden teksten en de personen aan onze Stelling-website toegevoegd.

'In Abcouder baksteen gegrift' in Nieuwsbrief 505
Pagina 'Namen in Fort bij Abcoude'

5 september 2021

Open Monumentendag 2021

Tekst: René Ros.

Luchtfoto van Fort Uitermeer (René Ros)

Op de komende Open Monumentendag werken we mee aan het programma van onze gastheer stichting Uiteraard Uitermeer op het Fort Uitermeer. Op 11 september as. van 12.00 tot 16.30 zijn er activiteiten met het thema 'Fort Uitermeer en de Stelling van Amsterdam'. Kom jij ook?

In 'Plofhuis 2' verzorgt Fort Evenementen de gehele middag voor jong en oud spelactiviteiten rond de Stelling van Amsterdam.

In 'Plofhuis 7' verzorgen wij een drietal lezingen met daartussen vertoningen van luchtfoto's. Het programma luidt:
12.00 Lezing over de Stelling van Amsterdam, door René Ros
13.00 Presentatie luchtfoto’s van de forten van de Stelling van Amsterdam
14.00 Lezing 'Fort Uitermeer in beeld 1940-1941', door René Ros
14.30 Presentatie luchtfoto’s
15.00 Lezing over de Stelling van Amsterdam, door René Ros
16.00 einde

De lezing 'Fort Uitermeer in beeld 1940-1941' gaat over 24 recent verworven foto's die door Duitse militairen op het fort zijn gemaakt.

Tussen Plofhuis 2 en Plofhuis 7 staan luchtfoto’s van een aantal forten van de Stelling van Amsterdam opgesteld. En natuurlijk is het fort vrij te bewandelen en kan in het Paviljoen Uit & Meer wat gedronken en gegeten worden.

Uiteraard Uitermeer

1 september 2021

Schenking particulier Stelling-archief

Tekst: René Ros.

Rob Schimmel op Fort bij Velsen, het fort dat de aanleiding voor zijn onderzoek was. (Otto Bodemeijer)

Rob Schimmel was in 1983 werkzaam bij de provincie Noord-Holland toen hij opdracht kreeg om te onderzoeken wat de Stelling van Amsterdam eigenlijk was. Zijn persoonlijke archief van dit onderzoek en zijn latere publicaties heeft hij recent aan ons geschonken.

In een recent artikel legt Rob uit hoe zijn archief tot stand is gekomen en om welke redenen hij het aan ons geschonken heeft. Zodra al het materiaal is geordend en de foto's zijn gedigitaliseerd, zal er in de nieuwsbrief aandacht aan de inhoud worden besteed. Vanaf dat moment is het materiaal ook voor onderzoeksdoelen van anderen beschikbaar.

Volledige artikel door Rob Schimmel

23 augustus 2021

Gidsen-lezing over de Stelling van Amsterdam

Tekst: Gijs Dirkzwager (voorzitter Stichting Militair Erfgoed Groot-Amsterdam).

Fysieke lezing in de bergloods van Fort bij Abcoude. (Wim de Natris)

Van harte nodig ik u uit om op 3 september aan de degelijke en gespecialiseerde gidsenlezing verzorgd door René Ros deel te nemen. Alle aspecten van de Stelling worden belicht, zoals ze ook op de website 'Stelling van Amsterdam' aan bod komen.

Een breed scala aan onderwerpen wordt mondeling toegelicht met veel hedendaags en historisch beeldmateriaal om de samenhang tussen de forten en andere objecten te tonen. De toehoorder zal altijd nieuwe informatie vernemen en doet mogelijk zelfs nieuwe inzichten op. Aan het eind van de lezing geeft René tips om meer informatie uit zijn zeer uitgebreide website te halen. Ook is er gelegenheid tot het stellen van vragen en discussie.

René Ros heeft deze lezing in januari 2021 online gegeven aan gidsen van de stichting Militair Erfgoed Groot-Amsterdam en van het Fort bij Hoofddorp. De informatie is zeer goed ontvangen. Ook was de informatie goed te gebruiken bij rondleidingen. Een andere reden dat ik deze lezing wil aanbevelen, is dat het voor de gidsen van alle forten van belang is om over dezelfde informatie te beschikken zodat het kernverhaal van de Stelling met elkaar overeenstemt.

Graag hoop ik dat ook deze lezing een aanvulling is voor de gidsen, omdat zij de belangrijke functie hebben om de belangstelling voor de forten onder het publiek te vergroten. René Ros is de historisch specialist betreffende de Stelling van Amsterdam, geeft lezingen over de Stelling en organiseert ook excursies. Tevens is René de beheerder van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam en medewerker van het Kenniscentrum Waterlinies.

Vanwege de corona-situatie vinden we het nog ongepast om een fysieke bijeenkomst te organiseren en wordt het een online-lezing. Voordeel daarvan is dat het niemand reistijd kost en gidsen van veel forten kunnen deelnemen.

Datum: 3 september as.
Tijd: 19.30-21.00 uur met een pauze.
Inloop: advies is 10 minuten tevoren in te loggen.
Waar: online met GotoMeeting
Kosten: geen.
Deelname: https://www.gotomeet.me/FMTraining/stelling-van-amsterdam-lezing
Software: gebruik Google Chrome of download software via https://global.gotomeeting.com/install/123185805

7 augustus 2021

Herbestemming van erfgoed uit de Koude Oorlog

Tekst: Marc Stappers (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).

Een schuur ergens op de Veluwe. (René Ros)

Graag nodigen we u uit voor het online Platform Militair Erfgoed op dinsdagmiddag 21 september van 14.00 tot 17.00 uur. Vanwege Prinsjesdag beginnen we wat later dan u gewend bent.

De middag staat in het teken van de Koude Oorlog. Verschillende sprekers gaan in op dilemma’s die spelen bij het herbestemmen van de relatief onbekende objecten uit deze periode, en de rol die de verhalen van de plek daarbij spelen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseert dit webinar in samenwerking met Stichting Menno van Coehoorn.

Tijdens de bijeenkomst kunt u via de chat vragen stellen aan de sprekers en reageren. Wij zien uit naar uw deelname!

N.B. René Ros verzorgt een presentatie over het erfgoed van de Nederlandse Stay-behind organisaties, gebaseerd op de publicatie 'Beste Nederlanders'.

Programma en meer informatie
Direct inschrijven
publicatie 'Beste Nederlanders'

12 juni 2021

Bibliotheek weer toegankelijk

Tekst: René Ros.

Onze bibliotheek is weer open! De gastheer is gevaccineerd en het aantal bezoekers wordt beperkt door bezoek alleen op afspraak mogelijk te maken.

Wil je informatie en discussiëren over de Stelling, na die lange tijd weer eens bijpraten, of meedenken wat wij anders zouden moeten doen? Kom dan gerust op zaterdagmiddag langs in onze bibliotheek op Fort Uitermeer. Maar dus wel op afspraak...

Bibliotheek

11 juni 2021

Bijgewerkte versie van "Beste Nederlanders!"

Tekst: René Ros.

Pand aan de Keizersgracht in Amsterdam. (René Ros)

Acht maanden na de eerste uitgave is er een bijgewerkte versie van "Beste Nederlanders!" verschenen. Daarin beschrijft "Pelt" zijn herinneringen aan zijn werk voor een Nederlandse Stay Behind organisatie.

In het kort zijn dit de inhoudelijke wijzigingen:
- Vice-adm. Kist als coördinator toegevoegd;
- Brantsma en Einthoven kenden elkaar mogelijk als gegijzelden in St. Michielsgestel;
- munitievondst in 2000 bij Huize de Kroon;
- fortwachter Prijs van Fort bij Spijkerboor;
- fortwachter Uidam van Fort bij Uithoorn;
- O-dienst medewerkers behielden radio-apparatuur;
- bijlage stichting Quia Opportet toegevoegd.

De nieuwe informatie is aanvullend en het meeste is afkomstig uit stukken in het Nationaal Archief. De gewijzigde paragrafen zijn te herkennen aan de onderstreping.

Download 'Beste Nederlanders'

12 mei 2021

Verschenen: de herinneringen van Res.Lt. Rang

Tekst: René Ros.

Portret van Lolke Rang als Reserve-Tweede-Luitenant. (Collectie Greetje Witte-Rang)

Ooit moesten er meer geschreven herinneringen van militairen in de Stelling opduiken. Vandaag publiceren we de herinneringen van artillerie-officier Rang, de meest omvangrijke die we kennen.

Als drie-jarig jochie verhuisde Lolke Rang van Ameland naar Amsterdam, waar zijn vader als politie-agent ging werken. Eenmaal geslaagd voor de kweekschool, had hij nog geen werk en was hij te jong voor de dienstplicht. Hij besloot zich aan te melden voor de opleiding tot reserve-officier bij de Artillerie.

Er volgden twee zomers met opleidingen op de Oranje-Nassau Kazerne en schietoefeningen op de Oldebroekse heide. De derde zomer was in 1914 en werd door de mobilisatie met vijf jaar verlengd.
Rang verbleef voor korte en langere perioden op Fort Zuidwijkermeer, Fort bij Veldhuis, Artillerie buiten de forten in Assendelft en Spaarndam en het Groepsstafkwartier Halfweg. De langste periode bracht hij op het Fort benoorden Spaarndam door, als "semi-fortcommandant".

In de jaren 1950 schreef hij, aan de hand van dagboeken, zijn herinneringen hierover op in schriftjes. Die schriftjes zijn gedigitaliseerd en bewerkt tot een aaneengesloten verhaal met aanvullende informatie. In Nieuwsbrief 500 wordt beschreven hoe de publicatie tot stand is gekomen en het bevat aanvullende informatie en samenvattingen van verschillende verhalen. Daarnaast is een PDF met de hele publicatie te downloaden.

Thema-nieuwsbrief 'Herinneringen van Reserve-Luitenant Rang'
Mobilisatie Herinneringen (download)
Biografie Res.1e Luitenant Rang

12 april 2021

Herinneringen van Luitenant Rang

Tekst: René Ros.
Met dank aan: Otto Bodemeijer, Lambert Koeter & Trees de Jonge, Carolien Vernout en Greetje Witte-Rang.

Reserve-Tweede-Luitenant Lolke Rang (collectie Greetje Witte-Rang)

Sinds augustus 2020 werken we aan de schriften van een reserve-officier der Artillerie die in de Stelling gemobiliseerd was. We hopen deze herinneringen in mei openbaar te kunnen maken. Bij deze alvast een vooraankondiging, met een mooi aanbod voor onze donateurs.

Tussen 1950 en 1952 schreef Lolke Rang (1893-1963) zijn herinneringen aan zijn vrijwillige militaire carriere bij het reserve-kader van het leger en zijn burger-carriere als onderwijzer. Zijn opkomsten in de zomers van 1912, 1913 en 1914 komen daarin aan bod. De laatste opkomst zou door de mobilisatie onverwachts langer duren, namelijk tot 1919. Deze herinneringen van een officier zijn door inhoud, schrijfstijl en details zeer waardevol en bevatten informatie die in geen enkel officieel archiefstuk is te vinden.

Lolke Rang vertelt over de opleidingen op de Oranje-Nassau kazerne, de oefeningen op de Oldebroekse heide en zijn verblijf op drie forten, twee standplaatsen van de artillerie buiten de forten en bij de staf van de groep Halfweg. Tussen de verhalen door bevat het interessante details over forten, batterijen, uitkijkposten en het landschap van destijds. Bovendien geeft hij informatie over schilderingen in Fort benoorden Spaarndam.
Tegelijk is hij open over zichzelf en schrijft hij over geen werk kunnen vinden, zijn gevoel van minderwaardigheid, het overlijden van zijn jongere broer, zijn "flaters" enzovoort. Onbedoeld schetst hij de sociale en medische omstandigheden in die tijd, inclusief de verschillen tussen rangen en standen.

De herinneringen van Lolke Rang zijn door ons bewerkt tot de publicatie 'Mobilisatie Herinneringen, Juweeltje van leven onder den brandenden wereldoorlog'. Het omvat meer dan 100 A4-pagina's en bevat ook aanvullende informatie, afbeeldingen en bronvermelding. Er is een redelijk aantal historische foto's van hem gevonden, zo is hij op drie foto's in het Herinneringsalbum StvA herkend.

Het is de bedoeling dat in april de medewerkers Documentatiecentrum én de donateurs voorinzage krijgen en nog suggesties kunnen inbrengen. Met - onder voorbehoud - een live chatsessie om de herinneringen te bespreken en voor vragen. Dan wordt de publicatie in mei openbaar gemaakt.
Dus als je nieuwsgierig bent, dan doe je nú een donatie van minimaal 10 euro en ontvang je van ons een bericht over de publicatie. Voor niet-donateurs geldt: hou onze sociale media en de nieuwsbrief in de gaten!

Mobilisatie Herinneringen
Doneren

7 april 2021

Online lezing over Stelling van Amsterdam

Tekst: René Ros.

De slide over inunderen uit de lezing 'Stelling van Amsterdam'.

Op vrijdagavond 16 april wordt een online lezing over de Stelling van Amsterdam verzorgd. Voor iedereen die de gedachten even wil verzetten of wat leuks wil doen.

Je hebt vast wel eens gehoord over de Stelling van Amsterdam, dat een van de UNESCO Werelderfgoed-monumenten van ons land is. Neem deel aan onze online-lezing als je meer wilt weten over de 46 forten en batterijen rond de hoofdstad. Misschien was een van je voorvaders wel een van de 12.500 militairen die er in de Eerste Wereldoorlog hielpen om ons land buiten een oorlog te houden?
In een multimediale presentatie maakt René Ros de vrijwel onzichtbare Stelling van Amsterdam zichtbaar. Hij voert sinds 1998 als vrijetijds-historicus archief- en veldonderzoek uit naar het militair erfgoed in de regio Amsterdam.

Om aan de lezing deel te namen moet je vooraf de GoToMeeting software installeren, via onderstaande link, of gebruik je de Google Chrome webbrowser.
Neem, vanaf 18.45 uur, deel aan de lezing met de andere link. De lezing begint om 19.00 en eindigt ongeveer om 20.30, met een korte pauze. Aanmelden is niet nodig. Noteer het alvast in je agenda.
Er zijn geen kosten verbonden aan deelname aan de lezing, maar een donatie t.b.v. de kosten wordt op prijs gesteld.

Deelnemen aan de lezing

3 maart 2021

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Tekst: René Ros.

Fortwachter Uidam schuift sneeuw op Fort bij Uithoorn. (collectie familie Uidam)

Gelukkig, de sneeuw is weg en de lente komt eraan! Deze nieuwsbrief gaat over Spaansch Griep, de Spaarndamse beer en een Uithoornse fortwachter.

Vanwege de aanstaande lente aandacht aan twee eigen fietsroutes langs twee linies, die je natuurlijk ook in delen kan fietsen. Maar ook redelijk wat dienstberichten en weer een aankondiging voor een lezing.
Inhoudelijk beginnen we met een artikel over de Spaanse griep aan de hand van enkele tekstfragmenten uit een groot project waar we druk mee bezig zijn. Daarnaast hebben we zelfs een gastbijdrage, over de stenen beer bij Spaarndam. De uitzwaaier gaat over een na-oorlogse fortwachter op Fort bij Uithoorn.

Volgens mij voldoende interessante informatie om de nog donkere avonden door te komen. Zeker als je gaat doorklikken!

Nieuwsbrief 498

23 februari 2021

Online lezing over Stelling van Amsterdam

Tekst: René Ros.

De slide over inunderen uit de lezing 'Stelling van Amsterdam'.

Op maandagavond 15 maart wordt een online lezing over de Stelling van Amsterdam verzorgd. Voor iedereen die de gedachten even wil verzetten of wat leuks wil doen.

Je hebt vast wel eens gehoord over de Stelling van Amsterdam, dat een van de UNESCO Werelderfgoed-monumenten van ons land is. Neem deel aan onze online-lezing als je meer wilt weten over de 46 forten en batterijen rond de hoofdstad. Misschien was een van je voorvaders wel een van de 12.500 militairen die er in de Eerste Wereldoorlog hielpen om ons land buiten een oorlog te houden?
In een multimediale presentatie maakt René Ros de vrijwel onzichtbare Stelling van Amsterdam zichtbaar. Hij voert sinds 1998 als vrijetijds-historicus archief- en veldonderzoek uit naar het militair erfgoed in de regio Amsterdam.

Om aan de lezing deel te namen moet je vooraf de GoToMeeting software installeren, via onderstaande link, of gebruik je de Google Chrome webbrowser.
Neem, vanaf 19.15 uur, deel aan de lezing met de andere link. De lezing begint om 19.30 en eindigt ongeveer om 21.00, met een korte pauze. Aanmelden is niet nodig. Noteer het alvast in je agenda.
Er zijn geen kosten verbonden aan deelname aan de lezing, maar een donatie t.b.v. de kosten wordt op prijs gesteld.

Deelnemen aan de lezing

3 februari 2021

Online lezing over Stelling van Amsterdam

Tekst: René Ros.

De slide over inunderen uit de lezing 'Stelling van Amsterdam'.

Op maandagavond 22 februari wordt een online lezing over de Stelling van Amsterdam verzorgd. Voor iedereen die de gedachten even wil verzetten of wat leuks wil doen.

Je hebt vast wel eens gehoord over de Stelling van Amsterdam, dat een van de UNESCO Werelderfgoed-monumenten van ons land is. Neem deel aan onze online-lezing als je meer wilt weten over de 46 forten en batterijen rond de hoofdstad. Misschien was een van je voorvaders wel een van de 12.500 militairen die er in de Eerste Wereldoorlog hielpen om ons land buiten een oorlog te houden?
In een multimediale presentatie maakt René Ros de vrijwel onzichtbare Stelling van Amsterdam zichtbaar. Hij voert sinds 1998 als vrijetijds-historicus archief- en veldonderzoek uit naar het militair erfgoed in de regio Amsterdam.

Om aan de lezing deel te namen moet je vooraf de GoToMeeting software installeren, via onderstaande link, of gebruik je de Google Chrome webbrowser.
Neem, vanaf 19.15 uur, deel aan de lezing met de andere link. De lezing begint om 19.30 en eindigt ongeveer om 21.00, met een korte pauze. Aanmelden is niet nodig. Noteer het alvast in je agenda.
Er zijn geen kosten verbonden aan deelname aan de lezing, maar een donatie t.b.v. de kosten wordt op prijs gesteld.

GoToMeeting software downloaden
Deelnemen aan de lezing