26 december 2017

Prettige feestdagen!

Tekst: René Ros.

Gelukkig nieuwjaar! (René Ros)

Mede namens de andere betrokkenen van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam wens ik alle lezers een goede jaarwisseling en alvast een voorspoedig 2018!

Heel veel dank aan de vrijwilligers, sponsors en donateurs die het werk ook dit jaar hebben ondersteund.

René Ros

Team
Sponsors

8 november 2017

Nieuwe editie over Douwe Pijl

Tekst: René Ros.

Graf van Douwe Pijl (René Ros)

Er is een aangevulde editie van mijn studie naar Douwe Pijl verschenen met onder andere informatie over verzetswerk (piloten-helpers) van twee tegenpolen. Het graf van een van hen zal binnen afzienbare tijd geruimd worden en dat geeft een vreemde tegenstelling met het graf van Douwe Pijl.

De versie van 28 oktober 2017 bevat de volgende wijzigingen:
- volledige namen van NSB-burgemeester Sandberg en wethouder Van Noort achterhaald evenals hun overlijdensdata en -plaats,
- paragraaf toegevoegd over lidmaatschap OD en hulp bij onderduiken van Amerikaans luchtmachtpersoneel door Van der Drift, Brunt e.a.,
- correctie overlijdensdatum Brunt,
- noemen van de nog bestaande graven van Ellens, Van der Drift en Brunt,
- enkele kleine tekstuele correcties.

Op pagina 14 en 15 is de informatie opgenomen over het lidmaatschap Ordedienst van Van der Drift en Brunt. Hiervoor is gebruik gemaakt van een namenindex van pilotenhelpers in WO2, gebaseerd op archiefstukken van US National Archives and Records Administration / RG498 Records of Headquarters, European Theater of Operations, United States Army (World War II) .
Bij de samenstellers van de namenindex zijn mogelijk scans van het betreffende dossier te verkrijgen. Ook voor de Stelling van Amsterdam heb ik hier interessante informatie aan over gehouden. Wellicht is het ook van nut voor uw eigen onderzoek en daarom verwijs ik graag naar (uiteraard ook in de bronvermelding te vinden).

Het graf van politiecommissaris Van der Drift is nog aanwezig in IJsselmuiden maar er is afstand van gedaan door rechthebbenden. Ellens en Brunt zijn in de oorlog omgekomen en hun graven in resp. Loenen en IJsselmuiden vallen onder de Oorlogsgravenstichting (OGS). Van der Drift heeft mogelijk net zoveel verzetswerk gedaan maar overleefde de oorlog en valt buiten de definitie van een oorlogsslachtoffer. Ik heb OGS gevraagd of hij wellicht herbegraven kan worden in Loenen maar dat blijkt niet mogelijk. Toch is het vreemd dat Douwe Pijl een eeuwige rustplaats heeft en Van der Drift's graf binnenkort geruimd wordt...

"Douwe Pijl. Het verhaal achter een graf bij Ysselsteyn"
Pilotenhelpers

1 november 2017

CRASH '40-'45 presenteert expositie “Meer in de Stelling”

Tekst: Jan Springintveld (CRASH 40-45).

Fort bij Aalsmeer (René Ros)

CRASH Luchtoorlog – en Verzetsmuseum ’40-’45 presenteert zaterdag 11 november 2017 de nieuwe expositie “Meer in de Stelling”. De expositie wordt om 11.00 uur geopend door dhr. Derk Reneman, Wethouder van de gemeente Haarlemmermeer.

Het CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum ’40-’45 heeft, in samenwerking met het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam, de expositie over de Stelling van Amsterdam tot stand kunnen brengen. Het Documentatiecentrum heeft vele originele voorwerpen hiervoor ter beschikking gesteld, zoals een zeer unieke waterpeilschaal. Middels tekeningen, foto’s en verhalen wordt geprobeerd de oplevende aandacht voor de Stelling van Amsterdam duidelijk te krijgen tijdens deze expositie.

Wanneer de gemeente Haarlemmermeer is samengegaan met Haarlemmerliede en Spaarnwoude, heeft de nieuwe gemeente meteen meer onderdelen van de Stelling van Amsterdam binnen haar grenzen dan welke andere gemeente.
Maar wat weet men nog over de Stelling van Amsterdam die al ruim 100 jaar de gemoederen bezig houdt? Waarom is deze Stelling er gekomen, wat is eigenlijk de Stelling en hoe leefde men op of nabij zo’n imposant bouwwerk? Welke betekenis heeft de Stelling voor de Haarlemmermeer?

De expositie verteld over alle onderdelen van de Stelling, maar met name de diverse forten en batterijen binnen de Haarlemmermeer zullen extra aandacht krijgen. Binnen de dikke betonnen muren herbergt het Fort bij Aalsmeer, in de volksmond ook wel het Fort bij Rijsenhout genoemd, restanten van een techniek die heeft bijgedragen aan het afstoten van de Stelling.
Na de officiële opening zal er door René Ros van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam een lezing worden gegeven over de Stelling. Deze lezing begint om 12.00 uur, duurt ongeveer 1 uur en is voor iedereen toegankelijk. Gezien de beperkte ruimte in de presentatiezaal geldt hier: vol = vol.

De toegangsprijs tot het CRASH-museum is € 3,50 voor volwassenen, € 1,50 voor kinderen van 6 tot 12 jaar. CRASH donateurs hebben gratis toegang, evenals veteranen met een veteranenpas.
Het museum is geopend op zaterdag 11.00 tot 16.00 uur. Groepsbezoeken zijn mogelijk op andere dagen op afspraak. Het CRASH museum is gevestigd aan de Aalsmeerderdijk 460, 1436 BM Aalsmeerderbrug.

Voor meer informatie over de collectie van het museum en het werk van de CRASH Luchtoorlog – en Verzetsmuseum ’40-’45 kijk op de website www.crash40-45.nl of de facebookpagina

CRASH Luchtoorlog & Verzetsmuseum '40-'45

30 oktober 2017

Luchtfoto voor onze sponsors

Tekst: René Ros.

Luchtfoto Fort bij Veldhuis (Otto Bodemeijer)

Elk bedrijf/organisatie dat ons sponsort ontvangt nu ook éénmalig kosteloos een digitale luchtfoto voor vrij gebruik t.w.v. 75 euro.

Steun ons in de kosten en houdt er nu ook een mooie luchtfoto aan over!

Doneren
Luchtfoto's

11 oktober 2017

Laatste mogelijkheid voor aanschaf luchtfoto's

Tekst: René Ros.

Piloot in cockpit boven Uithoorn. (Otto Bodemeijer)

We beëindigen op 1 januari 2018 de online verkoop aan particulieren van luchtfoto's van forten van de Stelling van Amsterdam. Mocht u belangstelling voor dergelijke luchtfoto's hebben dat heeft u tot die datum de tijd om tot aanschaf over te gaan.

In de periode 2012-2014 hebben we een aantal vluchten uitgevoerd en luchtfoto's van alle forten van de Stelling van Amsterdam gemaakt. Om de kosten van deze vluchten terug te verdienen zijn de foto's te koop aangeboden. Daarbij was het mogelijk om niet alleen digitale bestanden te downloaden maar ook papieren afdrukken en zelfs muismatjes, mokken enzovoort.

Door de afnemende belangstelling en omdat de foto's actualiteitswaarde veriiezen hebben we besloten de online verkoop te beëindigen. Het verstrekken van licenties aan organisaties en bedrijven blijft mogelijk. Daarvoor kan men rechtstreeks contact met ons opnemen, bijvoorbeeld via onze Vragen & Reacties-webpagina.

Luchtfoto's te koop in onze fotowinkel
Vragen & Reacties-webpagina

7 oktober 2017

Artikel in tijdschrift Mars et Historia

Tekst: René Ros.

Afvoerlijst Fort aan de Middenweg.

Met gepaste trots willen we laten weten dat in het kwartaalblad Mars et Historia van de Nederlandse Vereniging voor Militaire Historie een artikel van René Ros is verschenen. Het artikel 'Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster?' is gebaseerd op een thema-nieuwsbrief van januari 2017.

In de redactionele inleiding schrijft hoofdredacteur drs. Liesbeth Brama over het artikel: "Van een geheel andere orde is het artikel van René Ros over de militairen die gedurende de mobilisatieperiode van de Eerste Wereldoorlog gelegerd zaten in de vele forten die de Noord-Hollandse Beemster rijk is. Het artikel is een "must read" voor genealogen en Eerste Wereldoorlog-liefhebbers. Naast het historische verhaal geeft het stuk een inkijkje in de voetangels en klemmen die het genealogisch onderzoek met zich meebrengt maar laat het ook de mogelijkheden zien van de modernste online onderzoekstechnieken."

Het artikel is, met vele andere interessante artikelen over de militaire historie, te vinden in Mars et Historia nr. 3, jaargang 51 (2017).

Mars et Historia
Inhoud Mars et Historia 2017-3
Thema-nieuwsbrief 'Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster?'

5 oktober 2017

Nieuwerwets archiefwerk

Tekst: René Ros.

Foto van Salomon Haringman, afkomstig van zijn marktkaart.

Mag ik kort Salomon Haringman aan u voorstellen?

Salomon Haringman werd op 5 december 1886 in Amsterdam geboren en was als dienstplichtig militair in juni 1916 gelegerd in het Fort aan de Nekkerweg.
In 1922 kreeg hij van de gemeente Amsterdam een ventvergunning voor "ongeregeld" "Over het IJ" (Amsterdam-Noord). De vergunning is geldig gebleven tot na 1932.

Als Jood werd hij op een onbekende datum naar Kamp Westerbork gedeporteerd. Vandaag 75 jaar geleden, 5 oktober 1942, vertrok hij uit Kamp Westerbork naar het Concentratiekamp Auschwitz in Polen. De erbarmelijke treinreis duurde 2-3 dagen en zijn leven eindigde dan ook op 8 oktober in de gaskamer van Auschwitz.

Deze gegevens komen uit een digitaal onderzoek naar de echte stellingverhalen van 1.004 militairen, dat al een jaar loopt. In januari jl. is de thema-nieuwsbrief 'Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster?' met de eerste resultaten gepubliceerd. Momenteel wordt aan een deel 2 gewerkt en de informatie over Salomon Haringman is een van de nieuwe vondsten.

Thema-nieuwsbrief 'Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster?'

17 september 2017

Tweede dagexcursie Stelling van Amsterdam 2017

Tekst: René Ros.

Deelnemers bekijken een magazijn op het MMC Spaarndam.

De dagexcursie naar de forten bij Spaarndam en Haarlemmerliede gaat nogmaals op 30 september as. verzorgd worden! De inschrijving loopt tot en met 22 september as. zodat deze week de laatste kans is om u aan te melden.

Er waren reacties van mensen die niet in juni mee konden en we hopen veel aanmeldingen te krijgen voor een tweede excursie. "Zeer geslaagde dag. Heel veel verschillende objecten gezien en toch ontspannen." schreef een van de deelnemers over de vorige excursie.

Zie de webpagina over de dagexcursie voor een overzicht van de te bezoeken forten en andere objecten. Ook is er allerlei andere praktische informatie te vinden.

Dagexcursie Stelling van Amsterdam

16 september 2017

Artikel Volkskrant over schuilkelders

Tekst: René Ros.

Toegang BB Commandopost Rijswijk (René Ros)

In het artikel 'In Rijswijk is de bunker klaar voor de bom van Kim Jong-un' in de Volkskrant van 16 september 2017 probeert verslaggever Mark Misérus een recent vaak gestelde vraag te beantwoorden: waar zijn we veilig als hier de bom valt?

Nu de atoomdreiging niet meer van de Soviet-Unie komt maar Noord-Korea de nieuwe dreiging is, willen mensen weer weten waar 'hun' schuilkelder is. Die zijn er nooit voor iedereen geweest en nu al helemaal niet meer. Een directe treffer zouden ze sowieso niet overleven maar de secundaire gevolgen van de hitte/drukgolf en fallout waarschijnlijk wel.
Raphaël Smid (Museum Bescherming Bevolking) en René Ros (Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam) vertelden waar de schuilkelders te vinden zijn en wat je er nog aan hebt.

'In Rijswijk is de bunker klaar voor de bom van Kim Jong-un'
Koude Oorlog Schuilplaatsen
Museum Bescherming Bevolking
Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam

19 juli 2017

Tweede dagexcursie Stelling van Amsterdam 2017

Tekst: René Ros.

Deelnemers bekijken een magazijn op het MMC Spaarndam.

De dagexcursie naar Spaarndam en Haarlemmerliede gaat nogmaals verzorgd worden! Er waren reacties van mensen die niet in juni mee konden en we hopen voldoende aanmeldingen te krijgen voor een tweede excursie. "Zeer geslaagde dag. Heel veel verschillende objecten gezien en toch ontspannen." schreef een van de deelnemers over de vorige excursie.

Op zaterdag 30 september as. zal voor de tweede maal de zestiende editie van de geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam plaatsvinden. Deze keer bezoeken we het Recreatiegebied Spaarnwoude en de forten daarlangs.

We beginnen met een bezoek aan het normaal niet toegankelijke munitiemagazijn Spaarndam uit de Koude Oorlog om het verval van gebouwen en beplanting te bekijken.
Verder bezoeken we het Fort bezuiden Spaarndam, Fort bij Penningsveer en Fort bij de Liebrug. Ook maken we gedurende de dag een aantal fotostops bij kleinere bezienswaardigheden in het gebied. En we eindigen met een wandeling langs de Voorstelling bij Spaarndam.
De dag begint om 9.30 uur bij Villa Westend bij Velserbroek en duurt tot ongeveer 16.30 uur.

U bent van harte welkom om deel te nemen en u kunt zich vanaf heden aanmelden! En neem gerust een familielid, kennis of collega mee.
Het aantal deelnemers is beperkt (vier busjes) en door voorinschrijving door donateurs is een deel van de plaatsen al geboekt. Meer informatie is te vinden op de webpagina over de dagexcursie en daar kunt u zich ook aanmelden.

Dagexcursie Stelling van Amsterdam

19 mei 2017

Geschiedenis van een eeuw luchtverdediging

Tekst: René Ros.

Verenigd op de grond, daadkrachtig in de lucht

Op 19 mei verschijnt bij Boom uitgevers Amsterdam 'Verenigd op de grond, daadkrachtig in de lucht. Een eeuw grondgebonden luchtverdediging 1917-2017' door Erwin van Loo, Sven Maaskant, Dirk Starink en Quirijn van der Vegt van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH).

Verenigd op de grond, daadkrachtig in de lucht schetst in woord en beeld de enerverende honderdjarige geschiedenis van de Nederlandse grondgebonden luchtverdediging. Het boek vertelt het verhaal van een technologisch hoogstaand wapen, van succesvolle en falende inzet, van ongebreidelde groei en forse inkrimping en tenslotte van een ingewikkelde en moeizame fusie tot één luchtverdedigingsorganisatie in het post-Koude Oorlogtijdperk.

In 1914 vereiste het nog meer dan tienduizend luchtdoelgranaten om een vliegtuig neer te schieten, maar vandaag de dag volstaat een enkele Patriot-raket om een doelwit op tientallen kilometers neer te halen. Het onderstreept de enorme technologische ontwikkeling die de grondgebonden luchtverdediging de afgelopen eeuw heeft ondergaan. In 1917 zette Nederland zijn eerste schreden op dit terrein. Technische problemen en bezuinigingen ten spijt groeide de luchtdoelartillerie tijdens het interbellum uit tot een vaste waarde, om vervolgens in de meidagen van 1940 haar finest hour te beleven. Tijdens de Koude Oorlog bereikte de grondgebonden luchtverdediging in materiële en personele zin een hoogtepunt. De val van de Muur bracht voor de luchtverdedigers van land- en luchtmacht een omwenteling teweeg, waarbij de nadruk verschoof naar expeditionaire inzet aan de randen van en buiten het NAVO-verdragsgebied.

René Ros heeft aan het boek bijgedragen door teksten over het ontstaan van de luchtafweer in de Stelling van Amsterdam en de fysieke overblijfselen ervan, te becommentariëren.

'Verenigd op de grond, daadkrachtig in de lucht' op website Boom Uitgevers

17 mei 2017

Dagexcursie Stelling van Amsterdam 2017

Tekst: René Ros.

Tijdens de wandeling langs de Voorstelling bij Spaarndam.

Op zaterdag 17 juni as. zal voor de zestiende keer de geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam plaatsvinden. Deze keer bezoeken we het Recreatiegebied Spaarnwoude en de forten daarlangs.

We beginnen met een bezoek aan het normaal niet toegankelijke munitiemagazijn Spaarndam uit de Koude Oorlog om het verval van gebouwen en beplanting te bekijken.
Verder bezoeken we het Fort bezuiden Spaarndam, Fort bij Penningsveer en Fort bij de Liebrug. Ook maken we gedurende de dag een aantal fotostops bij kleinere bezienswaardigheden in het gebied. En we eindigen met een wandeling langs de Voorstelling bij Spaarndam.
De dag begint om 9.30 uur bij Villa Westend bij Velserbroek en duurt tot ongeveer 16.30 uur.

U bent van harte welkom om deel te nemen en u kunt zich vanaf heden aanmelden! En neem gerust een familielid, kennis of collega mee.
Het aantal deelnemers is beperkt (vier busjes) en door voorinschrijving door donateurs is een deel van de plaatsen al geboekt. Meer informatie is te vinden op de webpagina over de dagexcursie en daar kunt u zich ook aanmelden.

Dagexcursie Stelling van Amsterdam

15 mei 2017

Duitse krijgsgevangenen naar de forten

Tekst: René Ros.

Aftocht van Duitse krijgsgevangenen in 1945.

Met de kennis van nu doen we vaak lacherig over vroeger, maar in februari 1940 was het inrichten van kampen voor krijgsgevangenen "zeer geheim" en een serieuze aangelegenheid. Zo serieus dat men krijgsgevangenen wilde gebruiken als schild voor de eigen bevolking. Dit artikel gaat over de huisvesting van krijgsgevangenen met een interessante bijvangst over de dislocatie van de regering.

Er was een verschil tussen geïnterneerden en krijgsgevangenen. Geïnterneerden zouden militairen van buitenlandse strijdmachten zijn die expres of per ongeluk in beperkte aantallen de grens over zouden komen. Zolang de buitenlandse strijd duurde moesten zij in ons land vastgehouden worden. Krijgsgevangenen zijn ook buitenlandse militairen maar die tijdens een daadwerkelijke oorlog gevangen worden genomen.

Het dossier begint met een brief van/namens de Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht (OLZ) generaal Winkelman op de dag na zijn benoeming. De brief van 7 februari 1940 is gericht aan de commandant Vesting Holland (CVgH) reserve luitenant-generaal Van Andel. De OLZ geeft aan dat Duitse militairen in Fort bij Spijkerboor worden geïnterneerd en Engelse en Franse militairen in Fort bij Edam (in potlood staat dat hiervan officieel nog niets bekend is). Maar de Minister van Defensie heeft nog niets besloten over de huisvesting van krijgsgevangenen en de CVgH krijgt opdracht onderzoek te doen naar mogelijke locaties.

De OLZ schrijft: "In geval van oorlog met een Oostelijken tegenstander zal dit uit den aard der zaak binnen de Vesting Holland moeten plaats vinden. Ik teeken hierbij aan dat, ter vermijding van bouwkosten en besparing van wellicht elders zeer noodige materialen, deze onderbrenging zal moeten geschieden in bestaande groote gebouwen, schuren en dergelijke of in door troepenverplaatsingen vrijkomende barakkenkampen en kazernementen. Voorts ware hierbij te denken aan de nog beschikbare forten van de Stelling van AMSTERDAM.
Voorts zal naar mijne meening de onderbrenging van krijgsgevangenen moeten plaats vinden in de nabijheid van groote bevolkingscentra (Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage) daar hierdoor een preventieve werking zal ontstaan tegen luchtaanvallen op deze centra."

De CVgH stelt specifieke randvoorwaarden op, onder andere over bewakingstroepen, en concludeert al dat er nauwelijks kazerneruimte beschikbaar zal zijn. Hij denkt in Den Haag aan de Houtrusthallen, dierentuin en overdekte tennishallen en in Rotterdam de voetbalstadions. In Amsterdam zou de Apollohal in aanmerking kunnen komen en erbuiten de forten Velsen, St.Aagtendijk, Benoorden Purmerend, Liebrug en Hoofddorp. Het verzoek van de OLZ met vijf randvoorwaarden stuurde hij naar de garnizoenscommandanten van de drie grote steden.

De garnizoenscommandant van 's-Gravenhage res.lt.kol. J. Knel stelt op 16 februari voor om grote hotels in Scheveningen, schouwburgen, bioscopen, vergaderzalen, scholen en leegstaande villa's te gebruiken. Na verdere correspondentie concludeert hij op 26 april dat eigenlijk alleen Kamp Waalsdorp geschikt is en wel voor 1560 personen. Interessant is dat zijn brief ook een lijst bevat van gebouwen waarin de rijksoverheid verspreid zou worden (zgn. dislocatie).
Per brief van 1 maart schrijft de garnizoenscommandant Rotterdam lt.kol. P.J. Gaillard dat in zijn gebied alleen de stadions en terreinen van Sparta en Feyenoord geschikt zijn.

En op 8 april schrijft de garnizoenscommandant Amsterdam lt.kol. W.A. Boswijk dat alleen de vijf eerder genoemde forten geschikt zijn. Afhankelijk van de te gebruiken britsen is er ruimte voor 48 officieren en tussen 850 en 1560 minderen. Omdat de forten destijds zo ver van Amsterdam waren gebouwd om die stad vrij van beschietingen te houden, zouden de forten vast niet bijdragen aan een preventieve werking tegen luchtaanvallen.

Ook deze garnizoenscommandant voegt een interessante lijst bij en wel van de forten met hun gebruikers. Daaruit blijkt dat vrijwel alle forten door het Munitiepark, Algemeen Verdedigingspark, Artillerie Inrichtingen en soms de Genie als magazijn gebruikt worden.
Bij de forten Penningsveer, Vijfhuizen en Aalsmeer staat een zeer intrigerende toelichting: "Geheel legeringsklaar gemaakt op last van den M.v.D. d.d. 16 November 1939 Ve Afd. No.53 voor een dezerzijdsch niet bekend doel." Dit moet duiden op de zogenoemde dislocatie van staatshoofd en regering die gedurende enkele maanden in een aantal forten een soort versterkt oorlogskwartier zouden hebben. Dit onderwerp is in 2008 in deze nieuwsbrief aan bod gekomen maar het was niet bekend welke forten het betrof. Dus zowel de regering als de krijgsgevangenen hadden in forten gehuisvest moeten worden!?

Het laatste document in de archiefmap is een met potlood geschreven brief van de CVgH aan de OLZ die vermoedelijk nooit meer is verzonden. Daarin worden alleen nog de vijf forten, Kamp Waalsdorp en het hoofdgebouw van de Houtrusthallen genoemd. Uiteindelijk kwam het bij de Duitse inval in mei 1940 grotendeels op improvisatie terecht waarbij veel krijgsgevangenen naar Fort bij Spijkerboor werden gestuurd hetgeen helemaal niet de bedoeling was. Betrouwbare cijfers zijn dan ook onmogelijk te vinden maar hun aantal moet rond de 2.000 liggen. Op twee vooraanstaande beeldbanken kon de auteur er ook geen foto's van vinden.
Een aantal Duitse gevangenen zijn per schip vanuit IJmuiden naar Engeland overgebracht en dat was nog helemaal niet in de correspondentie ter sprake gekomen.

'Koningin en kabinet naar oude forten' in Nieuwsbrief 295 (2008)
'Regering naar de forten' met teksten van De Jong

22 maart 2017

Amsterdamse kennisgevingen 1914-1915

Tekst: René Ros.

Kennisgeving verbod van uitvoer.

Recent kon, dankzij de donaties, bij een online veiling negentien originele aanplakbiljetten (kennisgevingen) van de gemeente Amsterdam uit de periode 1914-1915 worden aangekocht. De exemplaren die ooit in mededelingenkasten hebben gehangen zullen niet bewaard zijn dus deze moeten behoorlijk uniek zijn.

Vijf van deze kennisgevingen gaan over de militie en landweer en roepen lichtingen op voor keuring of opkomst. Over de distributie van voeding en brandstoffen gaan acht kennisgevingen, zoals de beschikbaarheid van meel en zout maar ook over "Maximum-prijzen" van diverse voedingsmiddelen.

Over het verbod op de uitvoer uit de Stelling van brandstoffen, voeding en verzorging zoals kolen, tarwe en dekens gaan vijf kennisgevingen. Het leuke hiervan is dat de besluiten genoemd worden in het dagboek van de Stellingcommandant omdat de verboden namens hem werden bekendgemaakt door de gemeente.
Tenslotte is er één kennisgeving van 17 december 1915 aan vissers en andere schippers over schietoefeningen met zwaar geschut vanaf het "fort Pampus" en met middelbaar geschut van een "batterij nabij de Haven van Muiden". Over deze schietoefeningen waren wel al aankondigingen in historische kranten bekend.

De kennisgevingen zijn van verschillende afmetingen (grootste 60x40 cm) en papierdikte. Als er fortbeheerders zijn die een reproductie willen dan kan dat natuurlijk redelijk eenvoudig! En uiteraard zijn ze op aanvraag in te zien in onze bibliotheek.

Kennisgevingen in Catalogus

10 maart 2017

V6: Verhalen en kleinschalige projecten in Linie en Stelling

Tekst: Menno Heling (V6).

Mannen op Fort in de Botshol.

Hoe het Linielandschap van de Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam tot leven te brengen? V6 is een project om het linielandschap van Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam tot leven te wekken door lokale initiatieven van burgers te stimuleren. V6 staat voor vertellen – verhalen – verbinden – verdienen – vrijwilligers – (werk) verzetten en wil op een nieuwe manier ‘bottom-up’, gedragen door een community van belangstellenden kleine projecten realiseren. V6 stimuleert mensen met belangstelling voor het linielandschap en haar verhalen en die de bereidheid tonen hier actief mee aan de slag te gaan.

In overleg met de provincie Utrecht zijn drie pilotgebieden gekozen om deze opzet te testen: gemeente De Ronde Venen, Laagraven (ten zuiden van de A16 onder Utrecht) en het eiland van Schalkwijk (gemeente Houten). De pilot is gestart met het vinden van een aantal kleinere projecten/objecten met voldoende aantrekkingskracht en betekenis om een community omheen te bouwen. V6 ontwikkelt zo burgerinitiatieven, geëntameerd door de provincie Utrecht.
Samen met de belangstellenden die zich in de startfase aangemeld hebben, gaan de initiatiefnemers de objecten kiezen, verhalen verzamelen, geld inzamelen en aan de slag. De verhalen en community worden gebundeld op de cultuur, erfgoed en toerisme verhalensite “if then is now”.

Linielandschap écht uniek Nederlands
In 2019 hoopt de Hollandse Waterlinie aan te kunnen sluiten bij de Stelling van Amsterdam als UNESCO werelderfgoed. Het Linielandschap is een belangrijk element wat waterlinies zo bijzonder maakt en verdedigen met water zo écht ‘Nederlands’. Initiatiefnemers Bas Kreuger en Menno Heling denken dat met creativiteit en fantasie een nieuw gebruik voor bunkers, sluisjes, dammetjes en limietpalen gevonden kan worden. En dat willen ze graag samen met clubs, verenigingen, stichtingen, scouting, actiegroepen, kunstenaars, bewoners en betrokkenen uit het gebied bedenken en uitvoeren.
Daarbij kan gedacht worden aan kazematten als (tijdelijk) onderkomen, locatie voor activiteiten of evenementen, sluisjes en kades voor watersport en vissen, wandelingen en fietstochten langs die elementen, maar ook als onderwerp voor kunst, locatie voor toneel of onderwerp van poëzie.

Effecten
Inwoners krijgen door V6 oog voor wat er in hun 'achtertuin' staat. Zij kunnen helpen bij het verzamelen en vertellen van verhalen over die objecten en het Linielandschap, waarbij die verhalen andere bewoners kunnen overtuigen om iets voor deze objecten te doen. V6 gaat verder door de zorg voor de objecten en het bijbehorende verhaal te gebruiken bij crowdfunding om het onderhoud en werk door diezelfde community mede mogelijk te maken.
Omdat de objecten en verhalen bijdragen aan de zichtbaarheid en gebruik van de Hollandse Waterlinie en Stelling en trots van lokale bewoners op hun erfgoedomgeving, dragen ze zo bij aan de identiteit van de streek, gemeente of provincie en kunnen zo ook ingezet worden bij binnenlands en inkomend toerisme.

Initiatiefnemers
Wie een zinvol en interessant idee heeft voor objecten in het Linielandschap kan rekenen op steun van de initiatiefnemers met hun kennis en ervaring bij dit soort projecten. Bas Kreuger met zijn kennis van militaire geschiedenis bij het Kenniscentrum Waterlinies en projectmanager en Menno Heling als community builder en uitgever van if then is now. Om zoveel mogelijk mensen bij deze projecten te betrekken kunnen zij ook helpen bij het crowdfunden als er nog geld nodig is om een limietpaal recht te zetten of een kazemat van licht te voorzien. De initiatiefnemers begeleiden de projecten, de communicatie en schrijven uiteindelijk een draaiboek en handleiding hoe erfgoed burgerinitiatieven gestimuleerd kunnen worden.

Partners en financiering
V6 werkt samen met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam voor inhoudelijk advies, met provinciaal verhalenplatform UtrechtAltijd.nl, met Stichting Liniebreed Ondernemen, met Waternet, gemeente De Ronde Venen en gemeente Houten, Recreatie Midden-Nederland, de Polderwachter en vele andere verhalenvertellers, en wordt gefinancierd door de provincie Utrecht in het kader van het Programma Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam.

V6 op FaceBook
V6 op LinkedIn
if then is now

8 maart 2017

Presentatie Stelling van Amsterdam in Purmerend

Tekst: René Ros.

Lezing over Stelling van Amsterdam door René Ros.

De Vereniging Historisch Purmerend organiseert op zondag 19 maart as. een presentatie over de Stelling van Amsterdam door expert René Ros.

In de Vestingwet 1874 werden onze verdedigingslinies wettelijk vastgelegd, waaronder een geheel nieuwe linie rond Amsterdam. Water vormde de eerste en belangrijkste verdediging en dat had gevolgen voor heel West-Nederland.
Er verschenen forten en batterijen op de plaatsen waar het water onvoldoende een barrière vormde en geschut daarvoor moest zorgen. Maar zonder voldoende voeding en materiaal zou een vijand nooit lang te weerstaan zijn en ook daaraan is veel geld en aandacht geschonken.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog beleefde de Stelling van Amsterdam haar hoogtepunt toen duizenden soldaten, veelal oudere dienstplichtigen, meerdere jaren in de forten leefden. Wie waren die soldaten en wat was het doel van hun inzet en daarmee van de Stelling? Er heeft nooit een vijand voor de Stelling gestaan maar is deze daardoor nutteloos geweest? Tegenwoordig gebruiken we de Stelling als recreatiegebied en de forten voor heel verschillende doeleinden.

Dit en meer komt aan bod in een documentaire en presentatie door René Ros in restaurant Spijkerman Eten & Drinken, Neckerdijk 1 in Purmerend. Deur open vanaf 13.30 uur, aanvang 14.00 uur en einde circa 16.00 uur.
Leden van de VHP hebben op vertoon van de lidmaatschapskaart vrij toegang tot de verenigingsbijeenkomsten, voor niet-leden bedraagt de toegang 3 euro. Parkeren is op zondag kosteloos.

Vereniging Historisch Purmerend
Spijkerman Eten & Drinken

8 februari 2017

Een explosief einde

Tekst: René Ros.

De explosie van een 250 kg vliegtuigbom op zijn hoogtepunt. (René Ros)

Ooit waren er fabrieksarbeiders die het maakten en er waren andere mensen die het vervoerden naar een vliegveld. En er waren ooit mannen die het mee de lucht in namen en het niet mee terug wilden nemen. Ruim 70 jaar later zijn er mannen die het laten ontploffen en kwam er eindelijk een einde aan hun explosieve karakter.

Uw verslaggever mocht, vanwege medewerking aan het historische vooronderzoek, getuige van de laatste minuten van een vliegtuigbom zijn.
Als je het niet zelf hoeft te doen, is alles makkelijk: archiefonderzoek, databases maken, klussen, politiek etcetera. Hoe moeilijk kan het zijn om een vliegtuigbom op te blazen?

'Een explosief einde' in Nieuwsbrief StvA 446

19 januari 2017

Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster?

Tekst: René Ros.

Groepsfoto Fort bij Spijkerboor met Peter Burgers

Al sinds het eerste jaar van deze website (1999) beleeft René Ros plezier aan het puzzelen voor de nu 176 biografieën van mensen die bij de Stelling betrokken waren. Soms kan zelfs op basis van een oude prentbriefkaart de identiteit van één militair bepaald worden en daarmee een deel van zijn levensloop. Maar wat doe je als je maar liefst duizend namen van vijf forten vrijwel op een presenteerblaadje krijgt?

Op het Internet is tegenwoordig een verbazingwekkende hoeveelheid historische informatie over personen te vinden. En met voldoende kennis over die informatie én automatisering zijn grotere aantallen personen vrij efficiënt te vinden. En dan maar meteen alle 1.004 namen van alle vijf forten opzoeken.
Onderzoek in papieren archieven, zoals het opzoeken van de Staat van Dienst, is niet in de vrije tijd van een beperkt aantal mensen te realiseren.

Deze nieuwsbrief vertelt eerst waar de namen zijn gevonden en hoe die zijn verrijkt. Vervolgens gaan we kijken naar hun leven na de Eerste Wereldoorlog. Wie zijn bekende Nederlanders geworden? Wie waren daders en slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog? En hoe staat het met het 'stenen archief', zijn hun graven nog als tastbare herinneringen aanwezig?
Enkele betrokkenen en de schrijver denken dat het een heel bijzondere en interessante nieuwsbrief is geworden en vernemen graag uw reactie. Als u na het lezen van deze nieuwsbrief tips heeft of aanvullende informatie weet, neem dan gerust contact op.

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam 445

17 januari 2017

Fototentoonstelling in Fort bij Vijfhuizen

Tekst: René Ros.

Luchtfoto Fort bij Vijfhuizen (René Ros)

Restaurant 't Fort en Stichting Kunstfort bij Vijfhuizen organiseren in samenwerking met het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam, in het Fort bij Vijfhuizen een tentoonstelling van luchtfoto's van de forten van de Stelling van Amsterdam.

De tentoonstelling is van 14 januari tot en met 31 maart te bezichtigen tijdens de openingstijden van het restaurant op dinsdag t/m zondag van 11.00 uur – 17.00 uur.
De toegang is gratis maar de consumpties zijn volgens de menukaart...

Restaurant 't Fort
Kunstfort bij Vijfhuizen
Luchtfoto-tentoonstelling

9 januari 2017

Stem voor Geschiedenis Online Prijs

Tekst: René Ros.

Geschiedenis Online Prijs

Vanaf vandaag is het mogelijk om voor de publieksprijs van de Geschiedenis Online Prijs 2017 te stemmen op de website Stelling van Amsterdam. De Geschiedenis Online Prijs is een initiatief van de Koninklijke Bibliotheek en De Ree Archiefsystemen.

De kans dat deze website wint is niet erg groot maar door de aanmelding en jouw stem wordt het wel onder de aandacht van een nieuw publiek gebracht. En bovendien komt het onder de aandacht van de jury en maakt het een kans op de juryprijs.

De publiekprijs wordt toegekend aan de drie websites die de meeste stemmen krijgen en ontvangen een geldbedrag. In 2012 en 2013 kreeg de website behoorlijk wat stemmen zodat een top-20 notering mogelijk moet zijn!
De jury kijkt onder andere naar toegankelijkheid, gebruiksvriendelijkheid, betrouwbaarheid en originaliteit.

Het commentaar dat de stemmers kunnen geven, is op zich al een leuke opsteker voor de auteur van de website!
"Superdegelijk, waardevolle info, enthousiaste en zeer gedreven websitebeheerder, uitstekend bijgehouden, veel info die niet elders op het www te vinden is, en dat alles al jaaarenlang!"
"Deze website hoort in de toptien geplaatst te worden"

Het wordt zeer op prijs gesteld als u uw stem uitbrengt en dit bericht aan anderen doorstuurt.
Denk er wel aan dat u na het stemmen een e-mail ontvangt om uw stem te bevestigen.

Stem op de website Stelling van Amsterdam
Bekijk eerdere reacties